नेपालगन्ज : बाँकेको नेपालगन्जमा डेढ शतकबढी सञ्चालनमा रहेको रामलीला यश पटक पनि भव्य हुँदै छ । नेपालगन्जको ऐतिहासिक रामलीलाको महत्व बेग्लै छ । यहाँको रामलीला मञ्चनले चाडपर्वको रौनक बेग्लै बनाउने गरेको छ ।
विजयादशमीका अवसरमा नेपालगन्जको रामलीला मैदानमा घटस्थापनाको दिनदेखि सुरु भएको रामलीला मञ्चनले रामायण बुझ्न सहज हुने बुझाई छ ।
नयाँ पुस्तालाई थाहा नहुन सक्छ-कुनै बेला रामलीलाकाे केही श्रृङखला अहिले नेपालगञ्ज वडा-८ (तात्कालीन वडा-११)स्थित सेतु बाबुका हाता (परिसर)मा सञ्चालन हुने गरेकाे स्थानीय जानकार बताउँछन् ।
त्यहाँ जग्गाको आधिकारिकताबारे मतभिन्नताका कारण टण्डन मिल (नेपालगञ्ज-१०/तत्कालीन वडा-१३) परिसरमा सञ्चालन गरिएकाे थियाे । सेतु बाबुका हातामा चलाइँदाका समय भारतकाे दरभंगा (बिहार)बाट नाट्य टाेली आउने गरिदै आएको स्थानीय बताउँछन् ।
करिब ९० वर्ष निर्विघ्न सञ्चालित रामलीला सञ्चालनका अवधिभर त्याे हाता (परिसर)भित्र मध्यरातसम्म मानिसका जुटाैला हुन्थ्याे रामलिलाका जानकार हेमन्त कर्माचार्यका अनुसार त्यस अवधिभर मध्यरातसम्म बजार चहलपहल साथै फुटपाथ/सडक/ठेला व्यवसाय गजबैले चलेका हुन्थे ।
पछिल्लो समय प्राकृतिक प्रतिकूलता र प्राविधिक कारणले रामलीला नाट्य मञ्चनका लागि टण्डन मिल परिसरसमेत अनुकूल नभइदिंदा रामलीला भूमि नै चयन गर्ने परिस्थिति बन्न पुग्याे ।
त्यसअघि बाँकेबगियास्थित रामलीला मैदानमा विजयादशमीका दिन रावण वध मञ्चनका लागि मात्र प्रयुक्त हुन्थ्याे । त्यस स्थानमा अहिले भन्दा ठूलाे क्षेत्रफलमा सञ्चालित हुने मेलामा उपस्थित हुने मेलार्थी पनि उत्तिकै हुने गरेकाे कर्माचार्यले सामाजिक सन्जाल फेसबुकमा उल्लेख गरेका छन । ।
उनकन अनुसार त्यही मध्यरातमा `लाख´(विभिन्न रामायण युगीन झाँकी) निकाल्ने गरिन्थ्यो, जसलाई हेर्न हजारौंको संख्यामा नेपालगञ्जका प्रमुख बजार क्षेत्रमा दर्शनार्थीकाे ठूलो संख्यामा सहभागीता हुन्छ ।
जानकारीमा आएअनुसार, केही वर्षयता रामलीला मञ्चनमा अयाेध्या/फैजाबादका नाट्य मण्डलीले सहभागिता जनाउने गरेका छन् ।
समयकाल विभिन्न उतारचढाव व्यहाेर्दै रामलीलालाई निरन्तरता दिइरहनु यसका सञ्चालक सबैकाे ठुलै याेगदानका रूपमा लिन सकिन्छ ।
कुनै बेला रामलीला सञ्चालनमा नेपालगञ्जका टण्डन परिवारका विश्वनाथ टण्डन/केदारनाथ टण्डन र लखेर परिवारका पाटनदीन गुप्ताकाे अग्रभूमिका हुने गर्दथ्याे, जुन जिम्मेवारी पछिल्लो समय कानाेडिया परिवारले आफ्नो काँधमा लिएको देखिएकाे छ ।
